غدد فوق کلیوی یا غدد آدرنال، بخشی از سیستم غدد درونریز بدن هستند که بر روی کلیهها قرار دارند. این غدد وظیفه ترشح هورمونهای مهمی از قبیل کورتیزول، آلدوسترون و آدرنالین را برعهده دارند. غدد فوق کلیه وظیفه تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن از قبیل متابولیسم، فشارخون و پاسخ بدن به استرس بر عهده دارد.هر غدهی فوق کلیوی دارای دو قسمت متمایز است، که هر قسمت نیز عملکردی منحصر به فرد دارد. قسمت خارجی، قشر و قسمت داخلی، مغز نام دارد؛ که هر کدام هورمونهای خاصی را تولید میکنند.غدد فوق کلیوی
بعضی از بیماریهای سیستم درونریز به ناکارآمدی غدد فوق کلیوی مربوط میشوند. مثلاً ساخت بیش از حد کورتیزول منجر به سندرم کوشینگ میشود، در حالیکه اگر تولید کورتیزول کافی نباشد، باعث ایجاد بیماری آدیسون میشود.همچنین تودههای غیرطبیعی در بافت غده فوق کلیه ممکن است باعث سرطان گردند.
ساخت بیش از حد کورتیزول
ساخت بیش از حد کورتیزول ممکن است نشانهی بیماری یا اختلالی در بدن باشد. برخی از عواملی که میتوانند منجر به افزایش سطح کورتیزول شوند عبارتند از:
- استرس مزمن یا شدید
- تومور در غده هیپوفیز یا غده فوق کلیوی
- مصرف استروئید، الکل یا کافئین
- عفونت یا ضربه
- افسردگی شدید
سطح بالای کورتیزول ممکن است باعث پیدایش علائم و نشانههای مختلفی در بدن شود، مانند:
- افزایش وزن، به خصوص در ناحیه شکم و گردن
- کاهش توده و قدرت عضلانی
- پوکی استخوان و خطر شکستگی
- فشار خون بالا و دیابت
- خستگی، افسردگی، تحریکپذیری و مشکلات حافظه و تمرکز
- نازک شدن و سریع کبود شدن پوست
- تضعیف سیستم ایمنی و خطر عفونت
- مشکلات گوارشی
- جمع شدن آب در پلکها
- موهای زائد در صورت
- علائم کششی در شکم
برای تشخیص سطح کورتیزول، لازم است آزمایش خون یا ادرار انجام داد. پزشک معمولاً با توجه به نتایج آزمایش و علائم بالینی، علت افزایش کورتیزول را تعیین میکند و درمان مناسب را تجویز میکند. درمان معمولاً شامل داروهای خاص، جراحی یا پرتودرمانی است. همچنین رعایت سبک زندگی سالم، خوردن غذاهای سالم، کاهش استرس، خواب کافی و فعالیت بدنی مناسب ممکن است به کاهش سطح کورتیزول کمک کند.منبع
غدد فوق کلیوی یا غدد آدرنال، بخشی از سیستم غدد درونریز بدن هستند که بر روی کلیهها قرار دارند. این غدد وظیفه ترشح هورمونهای مهمی از قبیل کورتیزول، آلدوسترون و آدرنالین را برعهده دارند. غدد فوق کلیه وظیفه تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن از قبیل متابولیسم، فشارخون و پاسخ بدن به استرس بر عهده دارد.هر غدهی فوق کلیوی دارای دو قسمت متمایز است، که هر قسمت نیز عملکردی منحصر به فرد دارد. قسمت خارجی، قشر و قسمت داخلی، مغز نام دارد؛ که هر کدام هورمونهای خاصی را تولید میکنند.غدد فوق کلیوی
بعضی از بیماریهای سیستم درونریز به ناکارآمدی غدد فوق کلیوی مربوط میشوند. مثلاً ساخت بیش از حد کورتیزول منجر به سندرم کوشینگ میشود، در حالیکه اگر تولید کورتیزول کافی نباشد، باعث ایجاد بیماری آدیسون میشود.همچنین تودههای غیرطبیعی در بافت غده فوق کلیه ممکن است باعث سرطان گردند.
ساخت بیش از حد کورتیزول
ساخت بیش از حد کورتیزول ممکن است نشانهی بیماری یا اختلالی در بدن باشد. برخی از عواملی که میتوانند منجر به افزایش سطح کورتیزول شوند عبارتند از:
- استرس مزمن یا شدید
- تومور در غده هیپوفیز یا غده فوق کلیوی
- مصرف استروئید، الکل یا کافئین
- عفونت یا ضربه
- افسردگی شدید
سطح بالای کورتیزول ممکن است باعث پیدایش علائم و نشانههای مختلفی در بدن شود، مانند:
- افزایش وزن، به خصوص در ناحیه شکم و گردن
- کاهش توده و قدرت عضلانی
- پوکی استخوان و خطر شکستگی
- فشار خون بالا و دیابت
- خستگی، افسردگی، تحریکپذیری و مشکلات حافظه و تمرکز
- نازک شدن و سریع کبود شدن پوست
- تضعیف سیستم ایمنی و خطر عفونت
- مشکلات گوارشی
- جمع شدن آب در پلکها
- موهای زائد در صورت
- علائم کششی در شکم
برای تشخیص سطح کورتیزول، لازم است آزمایش خون یا ادرار انجام داد. پزشک معمولاً با توجه به نتایج آزمایش و علائم بالینی، علت افزایش کورتیزول را تعیین میکند و درمان مناسب را تجویز میکند. درمان معمولاً شامل داروهای خاص، جراحی یا پرتودرمانی است. همچنین رعایت سبک زندگی سالم، خوردن غذاهای سالم، کاهش استرس، خواب کافی و فعالیت بدنی مناسب ممکن است به کاهش سطح کورتیزول کمک کند.منبع